Việt Nam dẫn đầu cộng đồng ngoại kiều tại Jeonnam – Lời giải cho bài toán nhân khẩu học Hàn Quốc?

Toàn cảnh chuyển mình của Jeonnam: Từ nguy cơ dân số “biến mất” đến khát vọng trở thành trung tâm nhập cư toàn cầu

Số lượng người nước ngoài đăng ký cư trú tại tỉnh Jeonnam (Hàn Quốc) đã tăng vọt 74% chỉ trong 5 năm, đạt hơn 57.000 người vào tháng 3/2024 – mức tăng nhanh nhất cả nước. Trong khi đó, dân số bản địa lại liên tục giảm sâu, đẩy tỉnh rơi vào nhóm nguy cơ xóa sổ cao nhất Hàn Quốc. Trước tình hình này, chính quyền Jeonnam đang coi chính sách nhập cư là chìa khóa để giải quyết khủng hoảng nhân khẩu học và vực dậy nền kinh tế địa phương.

Dân số Jeonnam liên tục lao dốc – Người nước ngoài tăng kỷ lục

Theo số liệu ngày 19/3 của tỉnh Jeonnam, dân số thường trú (có hộ khẩu) chỉ còn 1.782.183 người. Tỉnh đã trải qua ba lần “mất mốc” quan trọng:

• Năm 2004, dân số rơi xuống dưới 2 triệu người.
• Năm 2017, tiếp tục xuống dưới 1,9 triệu người.
• Đến năm 2024, cột mốc 1,8 triệu người cũng sụp đổ.

Điều này cho thấy tốc độ giảm dân số không hề chững lại. Dự báo của Cơ quan Thống kê Hàn Quốc cho biết đến 2052, dân số Jeonnam có thể chỉ còn 1,494,639 người, tức dưới 1,5 triệu.

Tình trạng già hóa dân số càng khiến khủng hoảng thêm trầm trọng. Hiện 27,9% dân số Jeonnam từ 65 tuổi trở lên, cao nhất cả nước và vượt xa mức trung bình toàn quốc là 20,7%. Trong số 22 thành phố – huyện của tỉnh, 20 khu vực đã được liệt kê vào danh sách nguy cơ biến mất.

Trái ngược với đà sụt giảm của dân số bản địa, người nước ngoài lại gia tăng mạnh mẽ. Tính đến cuối tháng 3/2024, Jeonnam có 57.373 người nước ngoài đăng ký cư trú, chiếm 3,21% tổng dân số. So với 5 năm trước (24.467 người), con số này đã tăng 74,3%, gấp hơn hai lần mức trung bình toàn quốc (31,6%). Đây là tốc độ tăng cao nhất trong 17 tỉnh, thành Hàn Quốc.

Về quốc tịch:

• Việt Nam đứng đầu với 17.508 người (30,5%).
• Tiếp theo là Indonesia (5.279 người, 9,2%), Nepal (4.395 người, 7,6%), Trung Quốc (4.083 người, 7,1%), Campuchia (3.948 người, 6,8%).
• Các quốc tịch khác như Thái Lan, Myanmar, Mông Cổ… chiếm tổng cộng 14.634 người (25,5%).

Về loại hình cư trú:

• Lao động có tay nghề và lao động phổ thông: 35.575 người (62%).
• Kết hôn nhập cư: 5.838 người (10,1%).
• Du học sinh: 5.588 người (9,7%).
• Khác (bao gồm thị thực cư trú, đoàn tụ gia đình…): 10.372 người (18%).

Chính sách “toàn diện theo vòng đời” – Xây dựng nền tảng định cư bền vững

Để thu hút và giữ chân người nhập cư, Jeonnam đang mở rộng chính sách visa địa phương, hỗ trợ an sinh – giáo dục – y tế, đồng thời cải thiện đời sống hằng ngày cho cộng đồng ngoại kiều.

Một trong những dự án trọng điểm là Trung tâm Hỗ trợ Tổng hợp Người nhập cư Jeonnam, khai trương tháng 1/2024. Trung tâm cung cấp:

• Lớp học tiếng Hàn.
• Tư vấn chuyển đổi visa.
• Nền tảng trực tuyến kết nối việc làm.
• Mạng lưới hỗ trợ chính sách nhập cư.

Trong tháng này, Chi nhánh phía Đông tại Yeosu cũng được mở, giúp tăng cường khả năng tiếp cận dịch vụ cho người nước ngoài ở cả Đông và Tây tỉnh Jeonnam.

Tỉnh cũng triển khai các loại visa đặc thù địa phương (E74R, F2R, F4R) cho lao động tay nghề cao, cho phép chuyển đổi visa dễ dàng, bảo lãnh gia đình và cấp quyền làm việc cho vợ/chồng.

Song song đó, tỉnh đưa vào hoạt động:

• Trung tâm hỗ trợ di động và đường dây nóng đa ngôn ngữ để giảm rào cản ngôn ngữ.
• 68 bệnh viện “An tâm cho người nước ngoài”, hỗ trợ khám chữa bệnh, đặc biệt cho lao động nhập cư yếu thế.
• Chính sách hỗ trợ y tế cho công nhân có hoàn cảnh khó khăn.
• Dịch vụ hỗ trợ bà mẹ nhập cư, trung tâm chăm sóc trẻ em đa văn hóa và các chương trình giáo dục – học phí cho con em gia đình đa văn hóa.

Đặc biệt, để tăng cường sự gắn kết xã hội, Jeonnam đã thành lập:

• 14 không gian cộng đồng “DagaON” cho các gia đình đa văn hóa.
• 19 chương trình giáo dục và trải nghiệm đa văn hóa để nâng cao hiểu biết và giao lưu văn hóa.
• Hội đồng giám sát chính sách nhập cư, cho phép cư dân ngoại quốc trực tiếp tham gia góp ý chính sách.

Ngoài ra, tỉnh còn tổ chức các sự kiện quy mô lớn như Triển lãm Đa văn hóa Jeonnam (9/2024), Lễ hội Văn hóa quê hương cho gia đình đa văn hóa và chương trình giao lưu kết hôn quốc tế.

Thách thức: Ngăn chặn vi phạm nhân quyền và tai nạn lao động

Dù định hướng “thân thiện nhập cư” được đánh giá cao, Jeonnam vẫn đối mặt với nhiều vụ việc gây nhức nhối về nhân quyền của lao động nước ngoài.

• Tháng 2/2024, tại Naju, một lao động nhập cư bị đồng nghiệp dùng xe nâng treo lên không trung, gây phẫn nộ dư luận.
• Tháng 3/2024, một công nhân Nepal ngoài 20 tuổi làm việc tại trang trại chăn nuôi lợn ở Yeongam đã tự tử sau thời gian dài chịu đựng bạo lực và lạm dụng lời nói từ chủ trại.

Jeonnam là một trong những địa phương phụ thuộc nhiều nhất vào lao động nhập cư, nhưng tình trạng phân biệt đối xử, bóc lột và xâm phạm quyền lợi vẫn chưa được xử lý triệt để.

Để khắc phục, tỉnh đã khởi động đợt khảo sát môi trường lao động kéo dài 6 tháng, tập trung vào ngành nông – ngư nghiệp vốn nhiều rủi ro. Đồng thời, dự án nghiên cứu “Khảo sát thực trạng và mô hình chính sách nhập cư Jeonnam” – thu thập ý kiến từ 1.300 người nước ngoài và 700 doanh nghiệp – sẽ hoàn tất vào cuối tháng 9/2024. Kết quả sẽ được dùng để tái thiết kế chính sách nhập cư, với mục tiêu nâng cao chất lượng cuộc sống và đảm bảo sự ổn định lâu dài của cư dân ngoại quốc tại địa phương.

Một quan chức tỉnh Jeonnam cho biết: “Chúng tôi sẽ dựa trên kết quả nghiên cứu để đưa ra các chính sách nhập cư gần gũi và hiệu quả hơn, giúp người nhập cư an tâm sinh sống, gắn bó và đóng góp cho sự phát triển chung của Jeonnam.”

Từ nguy cơ “biến mất” trên bản đồ dân số Hàn Quốc, Jeonnam đang nỗ lực xoay chuyển tình thế bằng chính sách nhập cư toàn diện. Dù chặng đường phía trước còn nhiều thách thức – từ bảo đảm quyền lợi lao động nước ngoài đến thúc đẩy hòa nhập văn hóa – nhưng với tốc độ gia tăng người nhập cư nhanh nhất cả nước cùng định hướng chính sách ngày càng thực tiễn, Jeonnam đang cho thấy khát vọng trở thành “điểm đến toàn cầu” cho cộng đồng quốc tế. Nếu thành công, đây không chỉ là lời giải cho bài toán nhân khẩu học, mà còn là cơ hội để tỉnh tái sinh, vươn lên như một trung tâm kinh tế – xã hội đa dạng và bền vững trong tương lai.

Nguồn: Kwangju Daily – 양시원 기자 - Biên tập Kim Chi Nha 
(Bài viết có sự hỗ trợ của Quỹ Phát triển Báo chí Địa phương Hàn Quốc)